Onlangs is een tuchtrechtuitspraak gepubliceerd over een patiënt met verdenking op SAB en CT-onderzoek in de nacht.* Deze uitspraak in combinatie met lokale afspraken over radiologisch onderzoek tijdens de dienst in ziekenhuizen, hebben geleid tot vragen van NVvR-leden en tot contact met het bestuur van de Nederlandse Vereniging voor Neurologie (NVN).
*Voor NVvR-leden: klik hier voor een samenvatting van de uitspraak elders op de website.
Met dit bericht wil het NVvR bestuur de beschikbare informatie en het eigen standpunt onder de aandacht brengen, om hiermee antwoord te geven op de vragen. Ook kan dit de bespreking van radiologische zorg tijdens de dienst in het eigen ziekenhuis ondersteunen. Het NVN bestuur informeert parallel haar leden met een bericht.
Radiologisch onderzoek in de avonden, nachten en weekenden
De organisatie en beschikbaarheid van de zorg in de ziekenhuizen in de avonden, nachten en weekenden, worden beïnvloed door lokale omstandigheden en praktische mogelijkheden, zoals bijvoorbeeld omvang van het ziekenhuis en zijn functie voor de regio. Dit geldt ook voor de radiologische zorg.
Wat betreft radiologisch onderzoek, is de radioloog eindverantwoordelijk, ook tijdens de dienst in de avonden, nachten en weekenden. Dit laat onverlet dat er lokale afspraken kunnen worden gemaakt over het door de behandelend arts aanvragen en bekijken van radiologisch onderzoek zoals CT-scans. Wanneer lokaal daarover afspraken worden gemaakt, kunnen na beoordeling van de beelden door de behandelend arts sommige aandoeningen direct worden vastgesteld of uitgesloten, hetgeen bepalend kan zijn voor het behandelbeleid en/of verdere onderzoek op dat moment. Bij twijfel of vragen, die niet kunnen wachten, wordt de dienstdoend radioloog (in opleiding) betrokken. In beide situaties, ook wanneer de behandelend arts niet twijfelt bij de eerste beoordeling tijdens de dienst, volgt de volgende ochtend nog een volledige beoordeling.
Het is belangrijk om dergelijke afspraken over de zorg in de avonden, nachten en weekenden in het eigen ziekenhuis te bespreken en schriftelijk vast te leggen. Hiertoe vallen bijvoorbeeld ook afspraken over wie in de dienst de indicatie kan/mag stellen voor radiologisch onderzoek zoals een CT-scan, en met welke urgentie.
In spoedeisende situaties die gespecialiseerde radiologische zorg vereisen, die verder gaat dan wat van de dienstdoend radioloog verwacht kan worden, zal moeten worden afgewogen of dit directe behandelconsequenties heeft tijdens de dienst of dat het inroepen van deze zorg ook kan wachten tot de volgende ochtend. Dit is vergelijkbaar met onderzoeken of behandelingen van andere medische specialismen, die bij voorkeur overdag c.q. niet tijdens de dienst plaatsvinden met het oog op kwaliteit en doelmatigheid.
*Voor NVvR-leden: Bovenstaande is ook te lezen in een brief van 29 september jl., die in zijn geheel is terug te vinden bij de stukken van de AV d.d. 10 november 2022.
Naar aanleiding van de tuchtrechtuitspraak
Ook in de situatie van de tuchtrechtzaak was de radioloog eindverantwoordelijk voor het CT-onderzoek tijdens de dienst en heeft beoordeling volgens lokale afspraken plaatsgevonden.
De uitspraak van de tuchtrechter is gedaan met de richtlijn Subarachnoïdale bloeding 2013. De module 'Negatieve CT binnen 6 uur' in de nieuwe richtlijn SAB, die in oktober 2022 in de richtlijnendatabase is opgenomen, biedt ruimte voor lokale afspraken over het bekijken en beoordelen van CT-scans tijdens de dienst en het zo nodig wachten tot de volgende ochtend voor een (aanvullende) beoordeling.
Neem patiënten met persisterende hoofdpijn die zich ’s nachts presenteren toch op, zodat de volgende ochtend de CT scan kan worden beoordeeld door een radioloog die ervaren is in het beoordelen van aneurysmatische SAB’s op CT, als die ’s nachts niet aanwezig is. (Richtlijn Subarachnoïdale bloeding 2022)
Het betreft in deze situatie gespecialiseerde radiologische zorg, te weten het uitsluiten van een SAB na een negatieve CT, waarna aanvullende liquor diagnostiek niet meer geïndiceerd hoeft te zijn. Het aantonen van een SAB met een CT-onderzoek tijdens de dienst kan volgens de lokale afspraken gebeuren door de neuroloog of dienstdoend radioloog (in opleiding).