Tijdens een bijeenkomst voor (beleids-)adviseurs van zorgverzekeraars, NZa en andere stakeholders op 9 februari jl. is vanuit verschillende perspectieven de bijdrage van diagnostiek aan de kwaliteit, effectiviteit én doelmatigheid van zorg belicht. Eén van de voorbeelden betrof mammadiagnostiek door de radioloog na een rechtstreekse verwijzing door de huisarts, geïllustreerd met een korte video (klik hier).
De bijeenkomst was georganiseerd door de FMS en vond plaats in het kader van de position paper Diagnostiek: koersbepalend, Dé schakel tussen de lijnen voor de best passende zorg, dat wordt opgesteld door een werkgroep van medisch specialistische verenigingen, waaronder de NVvR. Doel van de bijeenkomst was om vóór de start van de zorginkoop voor 2023 door zorgverzekeraars, aandacht te vragen voor de toegevoegde waarde van diagnostiek. Diagnostiek lijkt even vanzelfsprekend als water uit de kraan geworden, en wordt vaak gezien als een kostenpost waarop bezuinigd kan worden, met een eenzijdige focus op efficiency in de uitvoering.
Vanuit de diagnostisch specialismen
In de inleiding werden de diverse plekken en functies van diagnostiek in het zorgproces geschetst. Diagnostiek geeft (bij)sturing aan de diagnose en behandeling van de patiënt, zowel binnen het ziekenhuis als bij de huisarts, als van de huisarts naar het ziekenhuis. De (pré-hospitale) triagefunctie wordt vaak onderschat, evenals de bijdrage die diagnostiek levert aan het toegankelijk en betaalbaar houden van de zorg. Dit is met de huidige bekostigingssystematiek niet goed aan te tonen.
Blijf in 1e lijn waar het kan, snel naar 2e lijn als het moet
Op basis van de vraagstelling van de behandelend arts en de klinische context van de patiënt wordt door de diagnostische medische specialismen gekomen tot de juiste indicatie, het juiste onderzoek, de juiste techniek en de juiste duiding. Diagnostiek gaat over de juiste diagnose en optimale behandeling en het voorkomen van onnodige vervolgdiagnostiek of vervolgbehandeling.
Vanuit de behandelend artsen
Door een internist-intensivist werd een warm pleidooi gehouden voor nauwe betrokkenheid en samenwerking met diagnostische medische specialismen met het belang van duiding van testuitslagen en (onverwachte) onderzoeksbevindingen.
Diagnostiek is geen vraag om een bepaling of een plaatje. Diagnostiek is gezamenlijk zo snel mogelijk komen tot een verklaring van de symptomen en een gerichte adequate behandeling met een zo goed mogelijke uitkomst met zo min mogelijk schade voor de patiënt.
Door een huisarts werd de brugwachtersfunctie genoemd. De diagnostische medische specialismen geven bij de behoefte aan aanvullend onderzoek in de 1e lijn niet alleen inhoudelijke duiding, maar ook directe doorgeleiding richting andere specialismen in het ziekenhuis als de onderzoeksresultaten daar aanleiding voor geven.
Vanuit de radiologie
Daarna werden twee voorbeelden op het gebied van mammadiagnostiek door de radioloog toegelicht, waarbij meer dan 80% van de patiënten zonder tussenkomst van een behandelend medisch specialist gerustgesteld terugverwezen kan worden naar de huisarts en tot meer dan 90% in samenwerking met de patholoog. In meer ziekenhuizen wordt al zo gewerkt, maar de bekostigingsstructuur helpt niet om hiervoor in de praktijk de handen op elkaar te krijgen. En dat is een gemiste kans, want een diagnostische poort voor de juiste vraagstellingen leidt tot patiëntvriendelijkere en doelmatigere zorg en bespaart geld.
Klik hier voor een korte video over de ervaringen met mammadiagnostiek inclusief de consultfunctie door de radioloog en snelle terugverwijzing van de patiënt naar de huisarts.
Aansluitend werd een presentatie gegeven van de marktontwikkelingen en ontstond een discussie over de mogelijkheden en gevolgen van grote (commerciële) aanbieders van diagnostische voorzieningen t.o.v. de diagnostische medische specialismen en hun consultfunctie voor de huisarts en in het ziekenhuis. Een observatie was dat wellicht niet alleen zorgverzekeraars de waarde van diagnostiek bij zorginkoop over het hoofd zien, maar dat de aandacht van de ziekenhuizen ook sneller uitgaat naar de zorgverkoop van behandelingen, zoals oncologie, en niet naar diagnostiek.
Bij de afsluiting werd de bijeenkomst, waarin inhoud en rol van diagnostiek als koersbepalend voor passende zorg naar voren waren gebracht, als waardevol beoordeeld. Gezien de belangstelling vanuit de aanwezige stakeholders voor dit onderwerp zal door de NVvR worden aangestuurd op een vervolgbijeenkomst.
De position paper van de betrokken diagnostische medische specialistische verenigingen NVMM (medische microbiologie), NVvP (pathologie), NVZA (ziekenhuisapotheek), NVKC (klinische chemie) en NVvR (radiologie) zal in de Algemene Vergadering van de FMS in maart worden vastgesteld. Vervolgens zal vanuit de FMS communicatie plaatsvinden over de position paper.