Met de ondertekening van het Integraal Zorg Akkoord (IZA) in 2022 hebben alle betrokken partijen afgesproken om tot een concentratie en spreiding van medisch specialistische zorg te komen, om te beginnen voor oncologische zorg en vaatchirurgie. De afgelopen maanden is hierover aan diverse tafels gesproken en begin 2024 zullen waarschijnlijk volumenormen per ziekenhuis worden vastgesteld.
Uitgangspunten IZA
In het IZA staat dat er regie en sturing nodig is om concentratie van zorg te versnellen en netwerkzorg te versterken door hogere volumenormen vast te stellen voor zorginterventies, om te beginnen voor hoogcomplexe oncologische zorg en vaatchirurgie. Hierbij is de opdracht om te komen tot richtinggevende volumenormen van 50 tot 100.
"Het aangrijpingspunt voor volumenormen is een zorginterventie die aangeboden wordt binnen de context van een zorgnetwerk gericht op een specifeke patiëntengroep, uitgevoerd door een vaste groep zorgprofessionals vanuit het netwerk op een (1) specifeke locatie.
Betrokken zorgaanbieders en professionals zorgen waar gepast voor een evenwichtige verdeling van zorg en zorginterventies in het netwerk (gegeven het hanteren van de volumenormen). Het versterken en versnellen van de organische beweging die reeds bestaat, is uitgangspunt."
Na vaststelling van volumenormen zal mede aan de hand van cijfers van de NZa een impactanalyse worden gemaakt van de effecten binnen en tussen ziekenhuizen. Zorgverzekeraars zullen vanaf 1 januari 2026 aan de hand van de nieuwe volumenormen gaan inkopen.
Oncologische zorg
Via de FMS is SONCOS het coördinerend platform voor de oncologische zorg. Er zijn tumorspecifieke tafels ingericht met vertegenwoordigers van wetenschappelijke verenigingen. Deze tafels zijn de afgelopen maanden een aantal keer bij elkaar gekomen. De voorstellen voor volumenormen zijn zo goed mogelijk onderbouwd met beschikbare data en 'evidence'. Er zijn momenteel voorstellen voor oncologische zorg voor behandelingen op de gebieden van maag/slokdarm, nier, long, pancreas en hoofd-hals. Het betreffen zowel volumenormen voor chirurgische ingrepen als bijvoorbeeld systeem- en radiotherapiebehandelingen als het aantal nieuwe patiënten op een MDO.
Vertegenwoordiging aan de tafels vanuit de NVvR is georganiseerd via de secties Abdominale, Thorax- en Hoofd-Halsradiologie. Aan de vertegenwoordigers is gevraagd ook te denken aan interventieradiologie. Vooralsnog lijkt de beeldvormende radiologie geen grote rol te spelen en ook de impact op interventieradiologie, ten opzichte van de huidige situatie, lijkt nu nog beperkt. Toch zijn er nog wel onbeantwoorde vragen, bijvoorbeeld wat betreft de gevolgen voor diagnostiek en behandeling van patiënten met comorbiditeit en voor aanpalende zorg van benigne aandoeningen of andere ziektebeelden.
Vaatchirurgie
Voor vaatchirurgie zit via de FMS naast de Nederlandse Vereniging voor Vaatchirurgie (NVvV) ook de sectie Interventieradiologie/NVIR aan tafel. In het plan van aanpak is uitgegaan van concentratie en spreiding van vaatchirurgische zorg in netwerken van een aantal ziekenhuizen. De afgelopen tijd is besproken of hiervoor de vaatchirurgische netwerken van de NVvV zullen worden aangehouden, die uitgaan van bestaande samenwerkingen en verwijspatronen, of dat de geografie van de acute zorgregio's, de ROAZ-indeling, leidend zou moeten zijn, om het bestuurlijk overzichtelijk te houden. Beide indelingen kennen overlap, maar zijn niet geheel hetzelfde.
Wat betreft volumenormen wordt gekeken naar aortachirurgie, en of daarbij op alle ingrepen of ook op complexe ingrepen moet worden genormeerd, en naar carotischirurgie. Naast mogelijke volumenormen, met een ondergrens van 50, wordt gekeken naar andere kwaliteitsnormen zoals wachttijd en bereikbaarheid.
Belang van beeldbeschikbaarheid
In alle plannen en aan alle tafels blijft het NVvR bestuur het belang van beeld- en databeschikbaarheid tussen alle zorginstellingen en over alle regio's heen benadrukken. Dit is een noodzakelijke randvoorwaarde om goede, tijdige en patiëntveilige zorg te blijven leveren bij verdere concentratie en spreiding van zorg. Als eerste en haalbare stap in deze richting op korte termijn is in het IZA plan van aanpak voor vaatchirurgische zorg een overzicht in het eigen EPD genoemd van beelden en verslagen die er landelijk zijn van een patiënt en in welk ziekenhuis, de tijdlijn. Vanuit een aantal werkconferenties die de NVvR heeft georganiseerd over dit onderwerp, wordt momenteel met VWS overlegd om daar de komende tijd met een landelijke index invulling aan te gaan geven. Ook heeft de FMS onlangs laten weten dat het bestuurlijk overleg IZA tot een uitvoeringsakkoord gaat komen over het onderwerp digitalisering en gegevensuitwisseling.
"Om veilige patiëntenzorg, maar ook de toegankelijkheid van zorg nu en in de toekomst te kunnen blijven waarborgen, is randvoorwaardelijk dat zowel primaire als secundaire gegevensbeschikbaarheid ingeregeld is. In het kader van concentratie van oncologische en vaatchirurgische expertzorg en spreiding van oncologische en vaatchirurgische basiszorg, is essentieel dat elke zorgverlener die betrokken is bij al deze zorg in de eigen werkomgeving beschikking heeft over alle relevante medische gegevens. In de praktijk betekent dit een historische tijdlijn van elke patiënt met directe beschikbaarheid van alle relevante medische gegevens, zoals beeldvorming & verslag, medicatie, laboratoriumonderzoek en klinische gegevens, geïntegreerd in de eigen werkomgeving van de zorgverlener. Hierbij dient Nederland te worden gezien als één regio."
Betrokkenheid en besluitvorming
Momenteel liggen er nog geen definitieve voorstellen op tafel. Hier wordt tot eind januari verder aan gewerkt. Ook zit er weinig tijd tussen het voorstel voor volumenormen en de vaststelling ervan aan de zogeheten ronde tafels, waaraan alle betrokken partijen zitten. Binnen de NVvR wordt waar mogelijk onderling afgestemd tussen de NVvR vertegenwoordigers aan de verschillende tafels en met het NVvR bestuur. Door de FMS zijn de wetenschappelijke verenigingen gevraagd om vóór medio januari hun standpunten te geven met betrekking tot de voorgestelde volumenormen en input aan te leveren voor het kader van de impactanalyse.